په ۱۳۵۴ هجری ش کال د ۹ ټولګی زده کونکی وم . د منځنۍ ښونځۍ سرمعلم صنف ته راغی ویی ویل چه ؛ نن یو ډیر لوړ او پر وطن میئن شخصیت زموږ ولسوالی ته راځی . لازم ده چه تود هرکلی وشی .
هلکانو له سرمعلم صاحب څخه و پوښتل چه دغه محترم څوک دی ؟!
له بده مرغه د سرمعلم صاحب نوم می همداشیبه په یاد ندی پاتی ، په ډیر ویاړ سره یی وویل ، هغه د کورنیو چارو وزیر ښاغلی فیض محمد خان وزیری صاحب دی .
لنډ داچه ، وزیر صاحب ولسوالی ته تشریف راوړ ، ولسوال ، د ولسوالۍ مامورینو ، د ښونځۍ ښوونکو ، زده کوونکو او د سیمی سپین ږیرو یي تود هر کلی وکړ .
وروسته د روغبړ څخه ، ځینو قومي مشرانو وزیر صاحب او ور سره هیئت ته بلنه ورکړه چه ولسوالۍ ته د نیږدی پراته ( زاړه کوټ ) کلی ته د ډوډۍ د خوړلو او د ځایی ستونځو دحل په اړوند د خبرکولو لپاره ، ورسره لاړشی .
وزیر صاحب چه د ډیرو دلوړو اخلاقو خاوند او په سیمایزو دودنو ډیر پوه شخصیت وه ، د دوي بلنه یې به ورین تندی و منله .
کله چه کلی ته ورسیدو ، یو سپین ږیری وزیر صاحب ته وویل چه ، په ما پسي زما کورته را ځه !
بل سپین ږیری هم وزیر صاحب ته ورته وړاندیز وکړ . دریم سپین ږیری هم ….
وزیر صاحب حیران پاتی شو چه ، د چا سره لاړشي ؟
کلی چه د یوې غونډۍ په لمن کې پروت و، لاندی یي د مټک ( جهرمغز ) لویه ونه وه او شنه پاکه شګه هم وه ، د محترم وزیری صاحب ورته پام شو . سمدلاسه یی سپین ږیرو ته مخ کړ او ور ته یی وویل چه ؛ تراوسه څه چه تاسو وویل ما در سره و منل ….
اوس به زما منئ ….. !
که په رښتیا غواړي چه زه در څخه خوشحال لاړ شم نو ، یوه ټوټه د جواري ډوډۍ د تروو ( شړومبې ) سره راوړئ چه له ډیرې مودې وروسته یی د دغې ښایسته ونې د سیورې لاندې په ګډه سره وخورو …….!
د وزیر صاحب د وړاندیز په مطلب ټول خلک پوه شول او په وطنې منیه قبول کړ .
تر ډوډۍ خوړلو او د ماسپښین تر لمنځه وروسته د سیمی د ستونځو د حل او د حکومت د تګ لارې په باره کې ډېرې مهمې او ارزښتانکې خبرې و شوې .
د هغه خبرو او فیصلو له جملو څخه خواره مهمه فیصله ، پاکستان ته د چهار تراشو ( لرګو) بندیز وو .
دقومونو مشرانو د حکومت سره ژمنه وکړه چه ،تر دې وروسته به پاکستان ته چهار تراش نه وړي .
حکومت هم ژمنه وکړه چه ، د لرګو د خرڅون او رانیولو لپاره به د خوست او ګردیز په ښارونو کې ورته اډې ( هډې ) جوړوی …..
د فیصلی پرعملی کولو ، دواړو خواوو د خیرد دعا لاسونه پورته کړل …….
وزیر صاحب فیض محمد خان وزیری چه د هیواد د شریفو ولسونو منځ کې په تیره بیا د لویې پکتیا په عزتمنو ولسونو کې يي ډیر زیات محبوبیت درلود، د حکومت د ژ منې سره سم د ګردیز او د خوست په ښارونو کې د چهار تراشو آډې ( هډې) جوړې کړې .
د ثور د ۷ نېټی د انقلاب ، پاڅون ، کودتا …) وروسته په ۱۳۵۹ کال کی فیض محمد خان د قومونو ، سرحدونو او د قبایلو د چارو د وزارت د وزیر په تو ګه وټکل شو .
په ۱۳۶۰ کال کی د نوی دولت د تګ لاری او پلانونو د توضیح کولو پخاطر د پکتیا ولایت د ځدراڼو غیرتمن قوم سره په ځدراڼو کې لیدنه درلودله . د عزتمنو او میلما پالو ځدراڼو له خواه یي د ډولونو( دهلونه ) سرڼیو په غږولو یی ډیر تود هر کلی وشو ……..
د افغانستان نه پخوله کیدونکی دښمن ( پاکستان ) د وزیر صاحب سره نه یوازې د لویی پکتیا د میشتو ولسونو د مینې ، د ډیورنډ د ننګینې کرښې د هغې غاړی د مینی له دردلو څخه ډیر اندیښمن شووی وه . د دغه تشویش درفع کولو لپاره یی خپل پخوانی غلام د ای اس ای رسمی چارواکی چه په قوم ځدران دی ، جلاالدین حقانی ته دستور ورکړچه ، دغه د دوي د سترګو اغزی ، پر افغانستان میئن افغان ، وزیر صاحب فیض محمد خان وزیری باید ژوندی بیرته کابل ته ستون نشی . افغانانو شعوری د ښمن حقانی او دهغه ترهګرې ډلې د خپل بادار ( ای اس ای ) امر ،کله چه وزیر صاحب د مازدیګر د لمانځه پخاطر د خوړ ( سند ) پر غاړه په اودس کولو بوخت وو ، له وریه یی په نښه کړ دانسانیت ، افغانیت ، پښتونوالۍ ، ځدراڼوالۍ د منل شوواوصلو خلاف یی په شهادت ورسوه .
د شهید فیض محمد خان په مرګ نه یوازې د ا فغانستان پتمن ولس ژړل بلکه ، کاڼو ،بوټو، ونو رغونو …. هم پرې اوښکې تویی کړی او عاملین یی په ډیرو سختو جملو وغندل ……
اروا د ښاده او یاد تل وی !
نوټ :محترمودوستانو ، که د شهید فیض محمد خان وزیری صاحب څخه خاطرې لري ، را سره شریکی یی کړی منندوی به می وم . همداراز که زما د خاطرې د نمیګړ تیاوو په ارې کولو کې را سره مرسته وکړي ، لویه مهربانی به مو وی .
په درناوی !
رفیق نور منگل
اشرف مهر
باز خواني دوسيه يک شهيد
چرا در قبال شهادت هر پرچمدار نام آور، دست نابکار غلام به نام مجدد وجود دارد؟
تذکر: اين نوشته مختصر در راستاي کنجکاوي پيرامون عملکرد سه نسل غلامان مجددي (ملا عبد الغني، غلام مجدد و فضل الحق) نگاشته شده است، اما بنابر تقاضاي دوست گرامي طور جداگانه پيشکش شما ميگردد.
يکي از قربانيان توطئه ها و دسيسه هاي بسيار ماهرانه و مرموز غلام مجدد، فيض محمد شهيد است که در سال 1980حين مذاکره با سران قبايل، خلاف تمام اصول جرگه ها به شهادت رسيد.
رفيق فيض محمد شهيد از شمار آن پرچمداران بود که هيچگاهي با اصول و اعتقاد خويش معامله نه کرد، و نام و کارنامه هايش در اين راستا، بالاتر و والاتر از همه است. چنانچه رفيق فيض محمد که نقش عمدۀ را در سقوط سلطنت بازي و با مناسبات بسيار نزديکي که با داوود خان داشت ميتوانست مانند ديگر ابن الوقتان زمان بر اصول و معتقدات خويش پا گذارد و براي تأمين منفعت فردي خويش سازش نمايد؛ اما او با صراحت و شجاعت تخطي هاي “رهبر قيام26 سرطان” را از خط اولي قيام با او مطرح ساخت؛ که سر انجام مجبور به تبعيد در پست سفارت شد.
رفيق شهيد فيض محمد با شناخت وسيع و عميق که از شرايط اجتماعي و فرهنگي دو طرف سرحد ديورند داشت، روابطي زيادي را با روشنفکران و نيروهاي مترقي آن مناطق ايجاد نموده و بعد از 26 سرطان 1352 با امکاناتي که داشت نقش مهمي را در تأمين روابط آن نيروها و افراد با حزب دموکراتيک خلق افغانستان ايفا نمود و نقش سليمان لايق را که ارتباطات با ماوراي سرحد را در انحصار خود ميدانست، ضعيف ساخت.
بعد از ششم جدي 1358، در راستاي ساير معضلات موجود، معضله قبايل دو طرف سرحد و رسيدگي به مشکلات آنها هم از لحاظ سياسي و هم از لحاظ اپراتيفي در دستور روز دولت قرار گرفت و از آن جاي که رفيق فيض محمد شناختي از منطقه و روان مردم آن مناطق داشت، در پست وزارت امور قبايل و سرحدات تعيين و توظيف شد که با توظيف او دست بسياري از بازيگران در استفاده از کارت قبايل تا اندازۀ زياد محدود گرديد.
رفيق فيض محمد به اساس طرح سليمان لايق که خودرا متخصص امور قبايل ميدانست و حامياني از جمله مشاورين شوروي نيز در عرصه داشت، در حالي که امنيت وي توسط خدمات اطلاعات دولتي تأمين گرديده بود، در نيمه اول سال 1980غرض مذاکره با سران قبايل به پکتيا اعزام شد و در جريان مذاکره خلاف تمام اصول و موازين و عنعنه هاي قبايلي و جرگه ها، ناجوانمردانه توسط عمال آي اس آي به شهادت رسانيده شد. با شهادت او، بارديگر زمينه براي ارتقاي و رشد سليمان لايق در مقامات حزبي و دولتي مساعد گرديد، چنانچه مدتي بعد از آن سليمان لايق “متخصص امور قبايل” که هميشه با آن “کارت” بازي نموده و مينمايد؛ به پست وزارت امور سرحدات که هم بوديجه فراوان داشت و هم امکانات خورد وبرد و هم ارتباطات مصئون وظيفوي با عناصر، تشکيلات و ادارات آنطرف سرحد، توظيف گرديد.
در مورد شهادت رفيق فيض محمد دوسيه جنايي به دوران انداخته شد و ارگان هاي کشفي و اطلاعاتي خدمات اطلاعات دولتي وظيفه گرفتند تا در تثبيت قاتلين و دستگيري آنان اقداماتي عاجل را سازماندهي نمايند. در نتيجه تپ و تلاش هاي شباروزي اداره امنيت، يکي از افراد مهمي که در چگونگي سازماندهي ملاقات رفيق فيض محمد با سران قبايل و شهادت او دخيل دانسته ميشد، دستگير گرديده و بنابر اهميت قضيه موضوع به رياست عمومي گزارش داده شد. اما با مداخله سريع سليمان لايق، اين شخص از دفتر داکتر نجيب شهيد، به وزارت امور سرحدات سپرده شده و در آنجا آزاد گرديد. زماني که چگونگي نقش اين شخص در شهادت فيض محمد و همکاري آن با آي اس آي، بارديگر به داکتر نجيب الله گزارش داده شد، امر دستگيري مجدد او صادر و رفيق نجيب تمام ادارات را در دستگيري دوباره آن شخص فعال ساخت. اما مهره عمده استخباراتي که يک بار به کمک ولينعمت خويش از دام جسته باشد، کي بار ديگر به چنگ آيد!
منتظريم تا غرزي از خورجين والد خويش و در “سلسله ى نٓقل هاى” چند هزار ورقي او، چه روايتي را بيرون خواهد داد و چگونه تلاش خواهد کرد تا بر بيگناهي پدرش پا فشاري نمايد تا رويش را سپيد سازد؟
Kommentarer
Nabil Farid
این فیلسوف خود ساخته، و نقش دهنده دورغ های محض در نبشته های فیسبوکی…؟
جناب محترم دانشمند ساختگی؛ من این اجازه را برای شخص خود نداده ام و این را توهین به شخصیت خود تلقی میکنم ، که در رابطه شما نبشته ی پیرامون دورغ های محض شما و پدر جلاد شما را در دنیایی مجازی فیس بک منتشر کنم ، جناب شما در رابطه به تصویر رفیق محمود بریالی چیز های را به اسم های مستعار نشر کرده اید و برای همه روشنگران معلوم و اشکار است که رفقای شما و دوستان شما که وابسته باند های منفوری هستند برای سرکوب کردن شخصیت های شناخته شده و توانای کشور چه حیات و چه جاودانه شده اند. نبشته های محضی را در گروه پرچمداران به دست نشر سپرده اید این برای من و همه عزیزان اشکار است که پدر شما برای حفظ الله امین این جاسوس خفاش اپریالیزم امریکا شعری سروده بود، که کسی انکار نمیتواند، و قتل های را که جناب امین شما کرده است تاریخ اشکار میسازد ، من ندانستم شما شخص خود را فریب میدهید؟؟؟ یا چند جوان را شستشوی مغزی کرده اعلاقمند خویش میسازید؟؟؟ اگر داد بی داد از بزرگ بودن پدر جلاد تان می نماید پدر تان برای کی و به چه دلیلی شعر می سراید؟ و پدر شما در تاریخ ح .د.خ.ا. چه چیزی را پیشه سیاسی خود کرده بود و ادامه میدهد؟؟؟؟ جناب محترم غرزی جان من خوشنود هستم من حیث یک جوان این کشور که با چرندیات تان دیگر نمیتوانید خاک بر چشم مردم زده و این راه که به نیستان رفته است را با توده ها دنبال کنید. باند های منفور شما از یک تصویر/رفیق محمود بریالی/ قصه حضرت عثمان ساخته اند و به اسم های مستعار در دنیایی مجازی فیس. نشر کرده اند. در حالیکه رفیق بریالی در آن زمان سفیر افغانستان در پاکستان تقرر یافته و این قانون بین الدول است که سیاستمداری وقتی به حیث سفیر در کشور دوم معرفی میشود باید با سیاسیون آن کشور ملاقات های سیاسی ی خود را داشته باشد و …. خوب این تصویر منتشر شده هم اشکار میسازد چهره واقعی یک انقلابی نستوه انسان خرد ورز، سر پرده راه آزادی عدالت اجتماعی و یک سیاستمدار بزرگ کشور را که چه دلیرانه و خردمندانه با قامت بلند انقلابی کنار منفوران پاکستانی پدر شما دیده میشود شما نمیتوانید یک رهبری را که جاودانه شده است تخریب نماید خوب نوشتن کار ساده ی است هر شخص میتواند بنویسد. بدین معنی نه که شما و پدر جلاد تان پیشه کرده اید من مجبورا این نبشته را به دوستان مجازی خویش نثار کرده ام و وقتی که شخص شما فیض این نبشته من را بردید یک صلوات به صدای بلند مثل داکتر منفور خبیث نجیب الله احمدزی نثار پدر تان نماید و دیگر کوشش نکنید در گروه پرچمداران و به اسم های مستعار کسی را تخریب کنید
=========================<=============
برای تان و همه پیروان سن خورد و طفل های شما و رفقای تان که به اسم های مستعار در دنیایی مجازی فیسبوک حضور یافته و سازمان دهی شده از طرف پدر جلاد تان رهنمایی میشوند پیشنهاد مینمایم این متن مشخص، موثق و دقیق آن زمان را مطالعه کرده و به مغز تان جا دهید که شخصیت فرهیخته و دانشمند کشور جناب محترم رفیق توریالی خاوری بزرگوار چندی پیش نشر کرده است
……………
این فوتو یادمانده از بریده های تاریخ است .روزگاری را به ماندگار میگذارد که امین خون اشام با شرکای رقاصه ومذدور مشرب اش چون لایق،قدوس وبارق طرح خاینانه سقوط انقلاب را ریختند و فرزندان اصیل حزب و رهبران پرگماتیک جناح پرچم را برای هموار سازی جاده دسیسه به بیرون از مرز ها تحت نام سفیر تبعید نمودند.فقید محمود بریالی به پاکستان به حیث سفیر فرستاده شد ومنظره موجود حکایت از جریان معرفی او برحسب آداب دیپلوماتیک با جنرال ضیا حاکم نظامی پاکستان دارد .این پدیده تاریخی لکه ننگیست بر پیشانی باند خونخوار امین جنایتکار وخون آشام وگروه جنایتکار لایق وشرکائ جرمی اش ؛؛
درین روز گار آشفته پسر لایق با تحریف حقایق ناب ،در تبانی با باند تبهکار امین وگروه ایتلافی آن تاجران سیاسی نجیب الله میخواهند این فوتورا پیراهن حضرت عثمان ساخته وبه شکل بسیار ناجوانمردانه گویا حریف های سیاسی شان را که دیگر حیات ندارند مات نمایند!!
Synes godt om · Svar · 7 · 19 timer
Raz Baluer
Synes godt om · Svar · 2 · 12 timer
Wakil Saber Zarbi
Askar Nadjem
ح.د.خ.ا به اعضای صادق و خدمتگذار همچو شهید فیض محمد ضرورت داشت نه همچو ن نوکران مزدور چون لایق و امثال آن.
Asef Alam
Synes godt om · Svar · 2 · 2 timer · Redigeret
Muskin Sayad
Synes godt om · Svar · 2 · 5 timer
Najib Sarghandoy
حرف ديگرمن اينست كه مابايدمقام ومرجعي راملامت كنيم كه درراستاى برآورده ساختن خواست آقاي لايق براى اشغال پست وزارت قبايل پس ازشهيدشدن فيض محمدخان، اوراياري رسانيدوحكم تقررش رانه تنهابحيث وزيرقبايل، بلكه همچنان رئيس عمومي اكادمي علوم وهمزمان دوباربحيث آمرزونهاي جنوبشرق وشرق كشورصادركردونيزبه عضويت بيروي سياسي حزب، يعنى مقام رفيع تصميمگيري حزب ارتقاداد!! درحاليكه شماخودنيزخوب ميدانيد كه كسى نميتواند بدون حكم ومنظوري مقام باصلاحيت دركدام پست دولتي به كارى مشغول گردد.
خواهشمندم اين تذكرات مرا دفاع ازلايق وعملكردهايش تلقي نكنيد.
Nasar Mumtaz
دوست ما آقاي نجيب جان كاملاً دهقيق فرموده است .
مگر ريگ در كفش نالايق است
از شروع انقلاب تا پاياني شهيد نجيب الله آقاي نالايق در قدرت بود
وحالا هم ميباشد به فكر من ازاين
آدم هر نوع كاري خلاف ممكن است تشكر زياد
Synes godt om · Svar · 3 · 3 timer
Taher Ashraf
شما بسیار شریفانه و از موضع یک حزبی متعهد در یک جمله تمام زندگی سیاسی جناب سلیمان لایق را خلاصه ساخته و به «مواضع محافظه کارانه و مشکوک» و اینکه تنها به «موقعیت و منافع خود» اندیشیده است اشاره نموده اید و همین مواضع مشکوک و منافع فردی او بوده است که در سراسر زندگی اش خط مقدم و اولی کار و پیکارش بوده است. نوشته شما را در مورد داماد «پاکستانی» اش نیز خواندم و برای بار نخست به ماهیت پلید جمعه خان صوفی پی بردم که (شل کاله یی ډوډی زمونږ وخوړه او په آخر کی یی غوغو پاکستان ته وکړ).
در مورد رفتن رفیق فیض محمد شهید و مذاکره اش با جلال الدین حقانی و نامردی و تخطی او از همه اصول جرگه ها و حمله ناجوانمردانه برمهمان، در منزل خویش با شما همنوا هستم و رویداد آن به همین شکل بوده است که شما نوشته اید. اما در مورد اینکه این شهادت چه پیامد های را در داخل کشور و بصورت مشخص در رابطه با قبایل داشت ذکر این نکات را لازمی میدانم.
سلیمان لایق از ابتدای تاسیس حزب خودرا متخصص و همه کاره امور ماورای دیورند میدانست و گویا رابطه های قبلی با جنبش روشنفکری آن مناطق داشت و حتی از داشتن این تخصص در تحکیم رابطه با مقامات شوروی وقت نیز به قدر کافی بهره گرفت و اعتبار خاص را نزد آنها پیدا نمود. (علاقمندی مقامات سیاسی و استخباراتی شوروی به مسایل آنطرف سرحد و کار دوامدار آنها در آنجا ضرورت به توضیح ندارد.)
توانایی های ادبی و شعری لایق در زبان پشتو سبب شد تا این رابطه بیشتر با ادیبان آن طرف سرحد تقویه گردد و با کرکتر و نیرنگ بازی های که داشت دوست خاص خان عبدالغفار خان، اجمل خټک و سایر رهبران جنبش خدایی خدمتگار و نهضت بلوچ و سپس نشنل عوامی پارتی گردید.
یقیناً آگاه هستید که لایق بعد از ششم جدی 1358،در نتیجه فشار «دوستان شوروی» و تقاضاها و خواست های خان عبدالغفار خان، اجمل ختک و دیگران، ( با آنهمه نامردی ها و کار روایی هایش در مورد سرنوشت حزب و رفقا،) و ابراز ندامت در محضر اجمل ختک، مورد عفو قرار گرفت و دوباره در پست های دولتی و حزبی که بدان اشاره نموده اید بالا کشیده شد. ناگفته پیداست که در مقرری لایق در آن پست ها، هرکدام از این «فشارها» و «خواست ها» منافع قصیرالمدت و طویل المدت خودرا میدیدند و او را مهره موثر بنفع خود میدانستند و لذا او را حمایت میکردند. مسافرت های دوامدار و منظم لایق به شوروی که از تاجکستان آغاز میشد و در استراحتگاهای بهشت گونه قفقاز ادامه می یافت، نمونه از آن دوستی های لایق با مقامات آن کشور است. از اینگونه دوستی ها بگفته مردم «چیزی های دیگری بور موشه». (این مسافرت ها تقریباً هر دوـ سه سال و آنهم به مصرف ادارات شوروی صورت میگرفت و دستاوردهای از این «سفرهای دوستی» در اشعار او نیز انعکاس یافته است). از اینگونه دوستی ها، فضل حق پسر جناب لایق نیز برخوردار گردید؛ چنانچه در زمان تحصیل برای تامین «جیب خرچ» بیشتر امکانات کار در رادیو مسکو برایش تآمین شد و دوستی خاصی با انستیتوت شرقشناسی پیدا کرد که تا حال ادامه دارد.
نکته دیگری را نیز باید علاوه کرد که بدون شک و شبه ادارات اطلاعاتی پاکستان در مورد سلیمان لایق و نقش او در آنطرف سرحد بخوبی آگاه بودند و به مرور زمان آنرا تحت تسلط کامل خویش قرار دادند. خانه دادماد شدن جمعه خان صوفی در منزل سلیمان لایق دروازه های زیادی را بروی جمعه خان باز نمود. بعد از این وصلت، جمعه خان صوفی بر علاوه دستیار اجمل ختک، داماد معزز سلیمان لایق بود و حرمت فراوان میشد و با بزرگان حزب و دولت نشست و برخواست های شباروزی پیدا کرد.
تقرر رفیق فیض محمد در پست وزارت اقوام و قبایل اگر از یک طرف «دروازه روزی» سلیمان لایق را بست؛ از جانب دیگر آن منابع «فشار» نیز کانال مطلوب خودرا از دست دادند و یقینا مقامات پاکستانی نیز از دست دادن چنین کانال زیر کنترول ناراض شدند. بطور خلص میتوان گفت که مجموعه این نارضایتی ها سبب شهادت رفیق فیض محمد گردید. روحش شاد باد.
با حذف فزیکی رفیق فیض محمد، دروازه امید پاکستان و مقامات شوروی باردیگر گشوده شد و کارروایی های بعدی لایق و دامادش تا سقوط دولت جمهوری افغانستان و بعد از آن تا اکنون ضرورت به نوشته مفصل تری دارد و در مورد از همه بیشتر شما آگاهی دارید.
دستگیری یکی از عناصر مهم سازماندهی ملاقات رفیق فیض محمد با جلال الدین حقانی از جانب ریاست حوزه اول و سپس رهایی او از جانب سلیمان لایق کاملاً صحت دارد و یقینا محترم ژوبین که ناظر و شاهد همه ماجرای رهایی و سپس تلاش برای دستگیری دوباره او بودند، همه را به خاطر خواهند داشت.
در خاتمه امید است در آینده نزدیک ترجمه کتاب «درمسال له خټی» را از قلم روان شما بخوانیم.
Najib Sarghandoy
تازمانيكه استادخيبرحيات داشتند، تمام تماسهاي حزب باروشنفكران نهضت چپ آنسوى مرز بوسيلهء اوشان برقرارميشدومشوره هاورهنمودهاي لازم رانيزاستادخيبربرفقاورهبري حزب ميداد. درهمين سلسله گاهى هم لازم ميافتادكه استادشخصأ غرض انجام ملاقاتهاوديدارهايي مخفيانه بآن سوي مرز برود. باين گونه ديگرجايي براى گفتن اين سخن نميماندكه گفته شود لايق باادعاى “متخصص بودن امورماوراي ديورند”گوياهمهء اين اموررااوپيش ميبرد، كه چنين نبود واين وظايف بدوش استادخيبربودكه تخصص اوشان درآن اموربيشتروبهترازادعاى لايق بود. داشتن چنان ادعايي معناى آنرانميدادكه اودرعمل اين امورراپيش ميبرد. فقط اين بعدازانقلاب وپس ازشهادت فيض محمدخان بودكه تقررلايق بحيث وزيرقبايل مطرح شد. اينكه كي وياكيها پشتوانهء اودررسيدن بآن مقام (ها) بودند، تقصيرمقام عالي ذيصلاح مملكت رامرفوع نميدارد، زيرااگر”شناخت” لازم ازاونزدرهبري وجودداشت نميبايستي زيرباراجبارامضاي حكم تقررش درآن مقامها قرارميگرفت.
Taher Ashraf
در موضوع بالا کشیدن لایق در پست های بالایی، مسئولیت آنهای که سند آخری تقرر را امضا مینمودند قابل بحث نیست؛ اما با من همنوا خواهید بود که این نوع مقرری ها پروسجیر خاص خود را داشت و چندین مقام با استدلال های گوناگون کاندید را پیش میکشیدند و بعد از تصمیم بیروی سیاسی و دارالانشا کمیتۀ مرکزی، امضا آخری تاییدی گذاشت میشد.
همانگونه که بعد از ششم جدی 1358، در مورد عفو سلیمان لایق، خان عبدالغفار خان و اجمل ختک و… و مشاورین شوروی (به حیث دوست دیرین و خوب) نقش داشتند در مقرری او در پست مسئول زون شرق و زارت اقوام و قبایل نیز پافشاری نموده اند. لذا زمینه سازی برای قتل نامردانه رفیق فیض محمد، بر اساس پلان کمپلکسی صورت گرفته است که با دور ساختن او، اشخاص و منابع گوناگون به خواست ها و آرزوهای خویش رسیدند و در قدم اول ادارات اطلاعاتی پاکستان. (کتاب درمسال له خټی شاهد این مدعاست). رهایی بسیار عاجل و قبل از تکمیل سوال و جواب ابتدایی یکی از عاملین شهادت رفیق فیض محمد توسط سلیمان لایق، سند دیگری از دخیل بودن او در آن قضیه است و خوشبختانه افراد زیادی با خبر از آن جریان ها ومماثل آن تا حال زنده اند و یقیناً در مورد خواهند نوشت. بگذار سلیمان لایق همانند سایر قاتلین انکار نماید؛ اما با گذشت زمان و دور شدن مهر سریت از ادارات اطلاعاتی کشورهای ذیدخل در حوادث افغانستان چهره های زیادی رسوا خواهد شد و لکه های خون شهید بر روی و دست قاتل نمایان.