درتاریکی بزاد وبسی روشنی فشاند
درتاریکی برفت وزخود روشنی بماند
(مواج)
زندگی نا مه ای روانشاد دکتورس اناهيتا « راتب زا د »
اناهيتا راتب زاد در اکتبر ۱۹۳۱ میلادی در کابل در يک خانواده‌ای اهل نظر وسياست زاده شد. پدرش احمد راتب خواهرزاده محمود طرزی یک نویسنده ء توانا بود و سهم فعالی در جنبش جوانان کشور داشت. او ( احمد راتب) از طرفداران سرسخت امیر امان‌الله خان بود ود رتدوين نخستين قانون اساسی افغانستان (۱۹۲۳م) سهم بارز داشت. وی در آن سال‌ها هفته نامه “نسیم سحر” را منتشر می‌کرد که در آن اندیشه‌های مشروطیت و اصلاح طلبانه را بازتاب می‌داد. پس از سقوط رژیم امیرامان‌الله خان شبنامه‌های را در راستای افشای فساد و رشوه خواری در محافل حاکمه سلطنت پخش می‌نمود. در دوره‌ای محمد نادرشاه تبعید شد و درتبعید درگذشت.
اناهيتا راتب زاد آموزش متوسطه را در ۱۹۴۵م در دبیرستان ملالی به پایان رسانید و در ۱۹۴٧م، به تحصیل دوره‌ای یک ساله‌ای پرسـتاری در آموزشـگاه نرسـنگ پرداخـت. در همـان سـال با داکتر کـرام‌الدیـن کاکـړ ازدواج کـرد و در ۱۹۴۹م بـا همسـر خـود بـه ایـالات متحـده امریـکا رفـت و در آنجا به مدت سه سال در رشته‌ای نرسنگ آموزش ديد. پس ازبازگشت به افغانستان، بحیث مدیره شفاخانه مستورات تعین گردیده و همزمان در دانشسرای قابلگی کابل به حیث آموزگار به تدریس پرداخت و پس از آن، در ١٩۵٧م وارد دانشکده‌ای پزشکی (طب) در دانشگاه کابل شد و در ۱۹۶۳م، تحصیلات عالی را در این دانشکده به پایان رساند.
داکتر اناهيتا راتب زاد، در ١٩٦۵م، در کارزار انتخاباتی فعالانه سهم گرفت و به‌عنوان نماينده‌ای شهروندان شهر کابل در شورای ملی انتخاب شد. در شورای ملی صدای مردم و زنان رنجيده‌ای کشور را بلند کرد. فعاليت‌های پارلمانی وی يکی از صفحه‌های در خشان زندگی وی است.
داکتر اناهيتا راتب زاد، با جمع از زنان مبارز سازمان دمکراتيک زنان افغانستان را در ١٩٦٦م بنيان گذاشت و به‌عنوان رئیس آن انتخا ب شد. سهم پيشگامی وی در روشنگری و سازماندهی جنبش زنان برجسته است.
داکتر راتب زاد در ١٩٦٧م، عضو کمیته مرکزی حزب دمکراتیک خلق انتخا ب شد. نوشته‌های از وی در شماره‌های هفته‌نامه “پرچم” منشر شده. وی در مبارزه‌ای دادخواهانه و ترقی‌خواهانه ای مردم در راستای مردم‌سالای و خوش بختی انسان فعالانه سهم گرفت. در مبارزات خيابانی اعم از کنفرانس‌ها، راپيمايی‌ها و گردهمايی‌های فعالانه شرکت کرد. وی در اين سال‌ها به کار طبابت و درمان نيازمندان نيز می‌پرداخت.
داکتر راتب زاد، در ١۹٧٨م به عضویت شورای انقلابی انتخاب و وزیر کار و امور اجتماعی تعيين گردید. در جولای ١٩٧٨م تحت عنوان سفیر در بلگراد (پایتخت یوگسلاوی پيشين) تبعید گردید و در اکتبر همان سال از کار برکنا ر شد.
داکتر راتب زاد، در ١۹٨٠م، عضو دفتر سیاسی حزب دمکراتیک خلق انتخاب شد و وزير وزارت معارف تعيين شد و در ١٩٨١م رهبری وزارت‌های اطلاعات و فرهنگ، تحصیلات عالی و صحت‌عامه را در بیرویی سیاسی به عهده داشت. به عنوان رئيس سازمان دمکراتیک زنان افغانستان و سازمان صلح و همبستگی و دوستی خلقهای آسیا و افریقا در ده‌ها نشست و گردهمايی‌های ملی، منطقه يی و بين‌المللی شرکت جست و از تلاش‌ها و آرزوهای صلح‌خواهانۀ مردم افغانستان، سخن گفت.
از داکتر راتب زاد، يک دختر و دو پسر به جا مانده، جميله ناهيد، عبدالله تاش کاکر و کنشکا کاکر.
داکترراتب زاد، در ۱۹۹۲م بعد از سقوت دولت جمهوری افغانستان مجبور به ترک کشور گردید و برای ۳ سال در هندوستان به سر برد و بعد از آن در ١۹۹٦م در آلمان فدرال پناهده شد. زنده یاد با انده و دريغ فروان شام هفتم سپتمبر ٢٠١٤م با زندگی وداع گفت.
روا نش شاد ویا د شا ن گرامی وجاودا ن با د
جاویدانه راتبزاد هیچگاه نمی میرد !
زنده یاد اناهیتاراتب زاد
روانت شاد ،ای بانوی آزاده !
دیدگانت ،
پرتوِ خورشید در پهنای تاریکی
کهکشانِ روشن و نورینِ دانایی
روزن ِامید ها بر ناامیدی ها
ای دَمَت شیپور عصیان ،بانگ بیداری
نای فریادی ز آزادي،
ای حضورت ،
بوسه ی باران روی تشنه گیی خاک
دستهایت ساقه های سبز آزادي
گام هایت ،
نشانِ ماندگاری هاست در تاریخ
با فرود و اوج و نا همواری های روزگار ،
این جا،
قامتت اسطوره ی قرن است،
از باور !
انجیلا پگاهی
غروب یک خورشید
بانوی پیشتاز جنبش انقلابی افغانستان به جاودانگی پیوست
این بارخورشید آزادی در پهنه ابرهای تیره مرگ ، فرو رفته ودر افقهای جنبش انقلابی وداد خواهانه کشورما غروب کرد . ابر مبارز فرهیخته ،بنیاد گذار نهضت رهایی بخش زنان افغانستان ،مبارز خستگی نا پذیر جنبش انقلابی کشور محبوب ما افغانستان، یکی از پایه گذاران برآزنده حزب دموکراتیک خلق افغانستان، بنیاد گذار سازمان دموکراتیک زنان افغانستان ، پرچم دار استوار تساوی حقوق زنان با مردان ویگانه با نوی پیشوا وانقلابی واقعی رهایی زحمتکشان کشور از یوغ استبداد ،استثمار وستم طبقاتی ، وکیل وپیشوای مردم شهر کابل وعضو انقلابی فراکسیون پارالمانی ح د خ ا در ولسی جرگه ، عضو بیروی سیاسی کمیته مرکزی ح د خ ا، وزیر امور اجتماعی ، وزیر تعلیم وتربیه ،رییسه سازمان صلح وهمبستگی جمهوری دموکراتیک افغانستان ،پیکار جوی تزلزل نا پذیر ،آهنین اراده وثابت قدم در راه اندیشه های رهایی انسان زحمتکش دکتوریس اناهیتا راتبزاد ، با تاسف و آلام فرا وان زندگی را پدرود گفت . مرگ این قهرمان زن در تاریخ مبارزات خلق کبیر افغانستان برای جنبش انقلابی وداد خواهانه کشورما یک ضایعه بزرگ وجبران نا پذیر می باشد . بدین مناسبت اینجانب تسلیت عمیق خویش را به خانواده نجیب شان وبخصوص محترمه زرغونه جان ناهید ورفقای همرزم ورهروان راه آرمانهای جاودانه شان ابراز داشته ،روانش را شاد ، یاد وخاطراتش را گرامی میدارم .
زنده یاد داکتر اناهیتا راتبزاد حیات وزندگی پر بار خود را در راه مبارزه برای آزادی خلقهای ستمدیده افغانستان وقف نمود .دکتورس اناهیتا راتبزاد همرزم صدیق واستوار رهبر ح د خ ا زنده یاد ببرک کار مل پرچمدار صدیق انقلابی ،نماد شجاعت وسمبول مبارزه طبقاتی در راه رهایی خلقهای ستمدیده افغانستان بوده وبرای همیشه چون ستاره تابناک میدرخشد .
بنا بر آن شاد روان داکتر اناهیتا راتبزاد ، این گرامی ترین مادر جنبش انقلابی مردم افغانستان را مرگ هرگز ساکت کرده نخواهد توانست بلکه او زنده است در اندیشه های خلاقانه انقلابی و آموزه های والای جاودانه خود زنده وماندگارخواهد بود . تجلی اندیشه وتبلور آموزه ها ی این مادر فرهیخته ، این سمبول صلح ، آزادی ودموکراسی در قلب های فرزندان صدیق راه آرمانهای والای خلق ستمدیده افغانستان فروغ جاودانگی داشته و
در افقهای بینش نسل جوان کشور با طلوع دیگری پرتو افگن راه ورسم کوی انسانیت خواهد بود .
روحش شاد باد
عبدالو کیل کوچی
متن مصاحبه اختصاصی رفیق غفار عریف با رفیق دکتور اناهیتا راتب زادpdf