بخش اول
« اگر زنده گی به قیمت از دست دادن عزت ،شرف وپامال کردن اصول وگذشتن از عقاید وآرمانها باشد مرگ صد مرتبه به آن شرف دارد »
حقیقت این هوشدار تاریخی عالی وانسانی نیم قرن گذشته ی زنده یاد ببرک کارمل در آیینه ی اوضاع جاری کشور بخوبی مشاهده میشود
شخصیت شناخته شده ببرک کارمل رهبر زحمتکشان افغانستان وموسس افغانستان نوین اظهر من الشمس است .که فروغ انقلابی اش شرق جهان را روشن وغرب را بلرزه در آورده بود .ببرک کارمل از آغاز نو جوانی پر تحرک ،کارا ، مبارز وبا تفاوت عالی نسبت به همقطارانش با نبوغ خاصی میدرخشید / او از آغاز جوانی و دوران تحصیل با مطالعه وتحقیق ، عوامل بد بختی کشور را مشخص وتضاد های طبقاتی را بررسی نمود. ببرک کارمل رهبر جنبش ترقیخواه ، مظهر خوشبختی وسعادت مردم وپرورش دهنده انسان نوین مجهز با اندیشه نوین سیاسی اید ه لوژی طبقه کارگر وسایر زحمتکشان افغانستان ومکتب اصول و حل تضاد های طبقاتی ومنبع مبارزه بخاطر ریشه کن ساختن انواع ستم بود .
از همین رو در ایام نو جوانی سر نوشت خود را با سرنوشت مردم زحمتکش افغانستان گره زد .ودر زمان تحصیلات عالی رهبری جنبش محصلین پایتخت را بعهده گرفت .کار ،شجاعت ،صداقت وایمانداری دلسوزی خلاقیت نبوغ سیاسی وخدمتگذاری بمردم اعتماد بنفس او اساس شخصیت این ابرمرد تاریخ معاصر افغانستان را تشکیل میدهد وبا عزم آهنین پرچم مبارزه را بخاطر سعادت انسان زحمتکش با شجاعت تمام برافراشت وبا غرور وشهامت وشجاعت مبارزه را بر ضد ارتجاع ،استبداد وآمپریالیزم وانواع ستم بیهراس وقد افراشته رهبری کرده وآتش بجان دشمنان سوگند خورده ی افغانستان بر افروخت که در نتیجه کارایی وخلاقیت در صدر اعتماد وباور مردم قرار گرفت ومردم
شریف وزحمتکش کشور بخصوص اهالی شریف خلق کابل اورا بحیث وکیل خود در پارالمان انتخاب وبه پیشوایی خود برگزیدند .
ببرک کارمل بدفاع از زحمتکشان کشور وافشاساختن چهره های ضد ملی واستبداد سلطنتی صدای رساوعدالتخواهی زحمتکشان افغانستان را از تریبیون پارالمان کشور شجاعانه بلند کرد ه وبگوش جهانیان رساند واز ینطریق جنایتها ظلمها وخیانتهای مرتجعین ومنافقین را برملا ساخت واز طلسم سرکوبگرانه دشمن وبازی های سیاسی تا یک قرن بعد به مردم وحزب محبوبش هوشدار داد .
زنده یاد ببرک کارمل یک مکتب سیاسی وانقلابی بود و بمثابه اساسگذار فرهنگ نوین سیاسی در کشور وموسس حزب دموکراتیک خلق افغانستان اساسات نوین مبارزه را با اندیشه ی انقلابی ومجهز با ایدیه لوژی طبقه ی کارگر وسایر زحمتکشان گذاشت .ادبیات نوین وفرهنگ نوین سیاسی را جایگزین نمود علم ودانش نوین وسواد سیاسی از آموز ه های رهبر بی بدیل افغانستان بود ببرک کارمل فقید تیوری واتیک مبارزه را بخاطر دفاع از زحمتکشان کشور بر ضد مستبدان توضیح داد ه و ارگانهای نشراتی خلق وپرچم وحقیقت انقلاب ثور آموزه های برحق وجاودانه ی ببرک کارمل را برسانش گرفته بود .
زنده یاد ببرک کارمل با عبور از تنگنا ها وکوره را های مبارزه در زمان زعامتش به ح د خ ا ودولت ج د ا مشت کوبنده ی بر دهن ارتجاع وامپر یالیزم کوبید ومردم رنجدیده ی کشور را در آغوش گرفته بود با غمشریکی ورساندن رفاه ملت در دفاع از منافع علیای مردم کارهای پر ثمری را در عمل انجام داد .دولت مردمی تحت زعامت ببرک کارمل از اقشار زحمتکش کشور وتمام ملیتهای با هم برادر وباهم برابر اعم از زنان ومردان تشکیل گردیده بود . درین دوران طلایی بود که آزادی زنان ،تامین حقوق شهروندان تشکل زحمتکشان ، تشکیل نهاد های اجتماعی وشوراهای ملیتها واقوام وطبقه ی کارگر واقشار زحمتکش جوانان ژورنالیستان معلمان علما دانشمندان دکتوران طب نویسنده گان
هنرمندان ونقاشان وغیره ایجاد وتحصیلات عالی دختران وپسران درداخل وخارج از کشور بشگوفایی رسیده بود .
مواظبت از کارگران دهقانان رشد مهارتهای مسلکی کارگران وتوجه به وضع معشیتی مامورین دولتی وکارگران توزیع مواد کوپونی رایگان به آنها واتحاد وحدت ملی اقوام وقبایل تشکیل جبهه ی ملی پدروطن رشد زبان برای نخستین بار در تاریخ کشور نشرات ودروس بزبان مادری در محلات مواظت از سربازان ومدافعان وطن وتقویت قوای مسلح کشور مواظبت از فامیل شهدا ومعلولین ایجاد پرورشگاه ها دارالایتام مواظبت وحمایت از طفل ومادر توزیع معاش مواد کوپونی برای ملا امامان مساجد وتکایا نوسازی کشور دفاع از استقلال تمامیت ارضی وحاکمیت ملی همبستگی با خلقهای جهان وایجاد روابط نیک با همسایگان نمونه یی از دستاورد های کاری دوران زعامت ببرک کارمل ورهبریت ح د خ ا بود که بشهادت تاریخ نخستین طلوع خورشید سعادت مردم افغانستان وموفقیتهای بی مانند مردم افغانستان بود . ببرک کارمل زنده گی ساده وبی آلایش را برگزیده بود که میراث آن مکتب انسانیت ، قلم وکتابهایش میباشد که همه بیانگر شخصیت عالی ببرک کارمل میباشد که بطور مقدمه بعرض رسانیده شد که تفصیل آن در ابعاد مختلف و در بخشهای بعدی مورد مطالعه قرار میگیرد
بخش دوم
در رابطه به شخصیت گرامی زنده یاد ببرک کارمل دانشمندان ،پژوهشگران ، تحلیلگران سیاسی واکادمیک از داخل وخارج کشور مطالعات گسترده وهمه جانبه نموده ودر ابعاد مختلف به بررسی گرفته اند که صفحات زرین علم وفرهنگ ورسانه های ملی وبین المللی به آن مزین گردیده و از دید گاه هم اندیشان ترقی خواهان عدالت پسندان وطن پرستان وسایر زحمتکشان کشور وهم از نظر نویسنده گان ومحققانی که نظریات شان را بشکل بیطرفانه وبدون کم وکاست ایضاد وایضاف ثبت تاریخ نموده اند همچنان ابراز نظر مخالفین سیاسی بطور فشرده مورد بحث قرار میگیرد .
آفرینش واقدامادت سازنده ی ببرک کارمل فقید در امر ایجاد فرهنگ نوین سیاسی در
کشور اساسگزاری ورشد فرهنگ نوین سیاسی در کشور از ویژه گی های خلاقانه ی آن بود که برای نخستین بار در تاریخ کشور تمام ارزشهای اکادمیک فرهنگ را در قالب ادبیات معاصر سیاسی وترویج سواد سیاسی در بین جوانان روشنگرا وتحصیلکرده آموزش داد وآموزه های مکتب سیاسی را به فرهنگ و آموزش روشنفکران کارگران دهقانان وسایر زحمتکشان شهر ودهات واقشار محتلف اجتماعی مبدل ساخت .
مطالعه ی آثار مترقی تاریخ سیاسی جنبشها ومبارزات سیاسی وتحولات اجتماعی جهان واندیشه های وطنپرستی ترقی خواهانه وجنبشهای آزادی بخش ورهایی بخش ملی وآیده لوژی آزادی ودموکراتیک گنجینه های میراث مانده ازرهبران بزرگ پرولتاریای جهان پیشواهای زحمتکشان جهان همچون یک مکتب سیاسی آموزه های ببرک کارمل ومکتب سیاسی آندوره را تشکیل میدهد . چنانچه تحرکات فکری تظاهرات ونافرمانی های مدنی اصول مبارزه ی سیاسی حق خواهی عدالتخواهی وبطور کل اصول مبارزه ی طبقاتی ومبارزه بر علیه انواع ستم بمنظور تحولات ونو سازی جامعه برنامه ی کاری حزب دموکراتیک خلق افغانستان وحاکمیت تحت رهبری حزب بود که اساسات آنرا ببرک کارمل در عمل تحقق بخشیده بود .
زنده یاد ببرک کارمل نخستین فعالیتهای سیاسی را در عرصه ی فرهنگ وحل تضاد های ملی قومی وبرابری اجتماعی آغازید وبا پخش این اندیشه مردم را از جزایر قومی سمتی وزبانی به جغرافیای واحد انسانیت سوق میداد در زمان رهبری وزعامت زنده یاد ببرک کارمل در ح د خ ا ودولت ج د ا این هدف برنامه ریزی شده در صدر وظایف حزبی ودولتی قرار داشت ونسج گیری فرهنگ متوازن حل مسله ی ملی آزادی بیان وزبان اتحاد اقوام ومیلیتهای باهم برادر وبرابر بشکل واقعی تحقق یافت.
چنانچه یکی از دانشمندان شهیر کشور اکادمیسین پوهاند عبدالا حمد جاوید در رابطه برشد فرهنگ وزبان مادری وحل مسایل ملی اتحاد اقوام وملیتها در زمان زنده یاد ببرک کارمل چنین مینگارد .
« ببرک کارمل در میان همه سیاستگران کشور بیشتر از دیگران هوشیار وبهتر از دیگران زمانه ی خودش را فهمیده بود من با وجود نا سازگاری وبی ارتباطی خود با ببرک کارمل وهمچنان غیر حزبی بودنم ایشان را بسیار سازمانده حساس وسیاستگر جدی برای تعریف قدرت وفلسفه ی قوی شدن در زمانه ی ما یافتم . او علاوه کرد کسانیکه سیاست میکنند وبه عوامل قدرت یا ابزار قدرت نمی اندیشند در حقیقت بدنبال هیچ روان اند .
تحلیلگران سیاسی اذعان میدارند که زنده یاد ببرک کارمل برای نو سازی افغانستان طرح های بلند مدتی رویدست داشت با اینکه خود موفق نشد آنها را پیاده کند ولی توانست جلو نیرو های مغرضانه تبار پرستان وتمامیت خواه حزب را بگیرد او زندانیان دوره ی تره کی وامین را آزاد نمود اموال مصادره شده مردم را واپس رد کرد او بجای جمعیت العلما که تابع امر ونهی وزارت عدلیه حکومتهای جبار وستمگر بودند وزارت شون اسلامی را تشکیل داد تا دولت تمام نیازمندی های دینی اسلامی مردم اعمار مساجد وتکایا جماعت خانه ها انجام خدمات در امر ادای فریضه ی حج بیت الله را بوقت وزمانش بر آورده ساخت او در وازه های بسته مقامات کلیدی دولت را برای راه یافتن وانجام خدمات همه فرزندان اقلیتهای ملی زبانی مذهبی این سر زمین باز کرد گزینش نماینده گان برجسته ی تمام اقوام کشور در بستهای رهبری کننده ی دولت تقرر نماینده گان کارگران پشت ماشین کار ونماینده گان اقوام زحمتکش در پستهای ریاست ولایات معینیتهای وزارت خانه ها مشارکت زنان در تمام بخش های دواتی ومقامات کلیدی دولت فراهم آوری زمینه ی کار وتحصیل برای جوانان اقشار زحمتکش کشور اعم از زنان ومردان در داخل وخارج کشور از دستاورد های کاری دوران زعامت زنده یاد ببرک کارمل است .
در دوران زعامت ببرک کارمل اوضاع اجتماعی کشور داشت بسود اکثریت مردم مظلوم
کشور حرکت کند چنانچه افزودی معاشات کارگران ومامورین پایین رتبه ی دولت تهییه وتدارک کالا های اولیه مورد نیاز مردم توزیع مواد اولیه کوپونی به قیمت نازل ورایگان از تحققات دوران ببرک کارمل بود ایجاد خدمات معشیتی وتفریحی کارگران ومامورین زحمتکش توجه خدماتی به بازمانده گان شهدا ومواظبت از معلولین ایجاد دارالایتام ومساکین تاسیس خدامات بهداشتی رایگان از دوران طلایی زنده یاد ببرک کارمل بود .
بخش سوم
رهبریت وزعامت ببرک کارمل در رابطه به رشد جامعه در عرصه های اجتماعی وفرهنگی دستاوردها ی بیسابقه واساسی دارد که ثبت زرین تاریخ گردیده است. یکی از شخصیتهای فرهنگی کشور پوهاند دکتور عبدالرسول رهین درین رابطه چنین نگاشته اند
ببرک کارمل از همان آغاز زعامتش در دولت جمهوری دموکراتیک افغانستان تلاش ورزید تا پیامد های نا گوار اقدامات اید ه لوژیکی ….امین را خنثی وزیانهای سیاسی ،اجتماعی وقومی را که بسایر اقوام خورد وبزرگ کشور وارد آمده بود بر طرف سازد .ونیز حزب دموکراتیک خلق افغانستان اصول دموکراتیک حل مسُله ی ملی را اعلام کرد وبرابری حقوق کلیه ملیتها واقوام افغانستان وپایان به ستم بر اقلیت تباری کشور تا کید ورزید .
پوهاند رهین در ادامه مینویسد که شاد روان ببرک کارمل در پاسخ بسوالی از آقای حامد علمی در شهرک حیرتان زمانی گفته بود در سکوت من سیاستی نهفته است وآن سکوت تا زمان مرگش ادامه یافت ولی چرا سکوت ؟ آیا آن شخصیت بزرگ وسخنران نامدار افغانستان چیزی را برای گفتن نداشت ؟ نه بلکه او نخواست از خود بگوید وخود داوری کند .بلکه انتظار کشید تا تاریخ سخن بگوید وحوادث وانکشافی که او بوقوعش ایمان خلل نا پذیر داشت وبه درست بودن مشی و آرمان خود وسیاستهای توسعه طلبانه ونیات تجاوزکارانه ایالات متحده امریکا در مورد افغانستان ومنطقه آگاهی داشت تاریخ قضاوت کند .
چنانچه تاریخ امروز سخن میگوید وحوادث وانکشافات بعد از فروپاشی حکومت دموکراتیک وبخصوص حضور ابر قدرت امریکا در افغانستان وشرایط کنونی کشور صحت گفتار وحقانیت سکوت آن بزرگ مرد تاریخ ببرک کارمل را ثابت میسازد.
همچمان در ین رابطه محترم غلام دستگیر پنجشیری عضو بیروی سیاسی حزب ویکی از بنیاد گذاران ح د خ ا در رابطه به شخصیت زنده یاد ببرک کارمل چنین مینویسد
ببرک کارمل یکی از دولت مردان استثنایی تاریخ نوین افغانستان بود . هیچ شاه امیر وریس جمهور در رشد فرهنگ وزبانها ادبیات ،هنر ها آگاهی سیاسی بیداری شعور ملی اجتماعی وبرابری حقوق اقلیتهای ملی مذهبی وقومی افغانستان برابر ببرک کارمل دلسوزی وتوجه ترقی آفرین وکیفی نداشته است .
حقیقتاً زنده یاد ببرک کارمل بمثابه یک مکتب سیاسی ویکی از بنیانگزاران اصلی دموکراتیک وترقیخواهی در کشور با داشتن نبوغ سیاسی ونیات عدالتخواهی آنچه در توان داشت بخاطر اتحاد مردم ورفاه وسعادت زحمتکشان افغانستان انجام داد . این رهبر بی بدیل زحمتکشان کشور تا پایان عمر برای وحدت وهمبستگی خلقهای افغانستان تاکید میورزید وبرای حل اختلافات ذات البینی مردم راه ها ووسایل گوناگون علمی وعملی جستجو میکرد .
بخش چهارم
در رابطه به شخصیت بی همتای تاریخ معاصر افغانستان زنده یاد ببرک کارمل نظریات متعدد تحلیلگران سیاسی ، پژوهشگران ومحققان ودانشمندان داخلی وخارجی بشکل وسیع و گسترده رسانش گردیده است از جمله ی ا ین رجال برجسته سلطان علی کشتمند عضو رهبری ویکی از بنیادگذاران حزب وصدر اعظم جمهوری دموکراتیک افغانستان در کتاب خود زیر نام یاد داشتها ی سیاسی ورویداد های تاریخی در رابطه به حل مسایل ملی چنین مینگارد
در دهه ی هشتاد مبارزه بخاطر تامین برابری حقوقی وعملی میان تمام ملیتها اقوام وگروهای اتنیکی بمثابه یک وظیفه خدشه نا پذیر وتاخیر ناپذیر حزب ودولت تلقی میگردید زیرا بر خورد اصول به مسا له ی ملی در کشور کثیر الملیت افغانستان وایجاد سیاست عادلانه وبرابری میان ملیتها واقوام کشور بعنوان یکی از اصول بنیادین دست کم از لحاظ تیوریک سر خط وظایف حزب را میساخت ودر ادامه جای دیگری در همین رابطه مینویسد در سالهای هشتاد بر خورد با مسایل ملی نبود غیر قابل مقایسه با گذشته ها درایت مثبت تفاوت داشت واز بنیاد خایز خصلت مردمی وعادلانه بود او علاوه میکند که تمام ملیتها واقوام افغانستان بایستی در تمام عرصه ها واز جمله در اصل دست یافتن برهبری سیاسی اقتصادی اجتماعی فرهنگی ومعنوی واستفاده از دستاورد های دانش وتخنیک معاصر دارای حقوق مساوی شد.
روی همین اصول عدالتخواهی و تحقق معیار های دموکراتیک بود که دستگاه وسیع دولت ج د ا نماینده گان تمام ملیتها واقوام افغانستان جایگاه عالی خود را در سطح تصمیم گیری ها روی سر نوشت کشور می یافتند و در آنوقت دولت بمثابه یک مکتب سیاسی مرکز تربیتگاه انسان نوین را داشت .
همچنان یکی از ژورنالیستهای چیره دست هندی در رابطه به قدامت مبارزات و شخصیت گرامی زنده یاد ببرک کارمل مینویسد « ببرک کارمل پیش از آنکه رهبر حزب ویا دولت شد ،ببرک کارمل شده بود »او همچنان علاوه میکند که پیش از آنکه حزب دموکراتیک خلق افغانستان تاسیس گردد در سال ۱۹۵۷ یک پلاتفورم ترقی خواهی را در شهر کابل ساز ماندهی نمود با توجه به این نگارش واضح است که زنده یاد ببرک کارمل بدوام مبارزات ضد سلطنتی وضد ارتجاعی واستبدادی واستعماری گروهای روشنفکری وحلقات سیاسی را برای نسج گیری مبارزه بر ضد انواع ستم ایجاد کرده بود وبه اتفاق نظر حلقات سیاسی گذشته وجدید وبقایای جنبش چپ ودموکراتیک ومشروطیت توانست که ح د خ ا را تاسیس کند .
اینست قضاوت یک ژورنالیست بیطرف خارجی که رخداد های تاریخ را در رابطه به شخصیتهای تاثیر گذار جامعه ثبت تاریخ نموده در برابر جشمان تیزبین جهان قرار میدهد
بدون کم وکاست نه بیش ونه کم به جامعه معرفی میکند یعنی بعبارت دیگر تاریخ معرف واقعیتهاست واقعیتهاییکه در آن حقیقت نهفته است وبر پایه ی عینیت استوار است .
بخش پنجم
شخصیت بی همتای زنده یاد ببرک کارمل از نظر ملی وبین المللی مورد حرمت واحترام ملی وبین المللی قرار داشت تبلور اندیشه های جاودانه ی ببرک کارمل وتجلیگاه مبارزات داد خواهانه وانقلابی و تابش جنبشهای دموکراتیک وملی عصر مهاتما گاندی ،یاسر عرفات نهرو ، نلسن ماندیلا ، جمال عبدالناصر ، فیدل کاسترو ، داکتر هوشیمن ، کیانوری ، پاتریس لوممبا ، چکوارا و صدها اندیشمند انقلابی درین عصر فروغ تابناک اندیشه وآموزه های مکتب زنده یاد ببرک کارمل در افغانستان میتابید که مورد استقبال جهانیان قرار داشت .
چنانچه دی ارگویال ژورنالیست نویسنده استاد فعال سیاسی نتایج چند بار دیدار خود از افغانستان در رابطه به شخصیت بی بدیل زنده یاد ببرک کارمل چنین مینگارد
« درهرگونه مطالعاتی را جع به افغانستان معاصر باید اسم ببرک کارمل بمثابه سر آغاز وختم کلام بکار برده شود در خقیقت این ببرک کارمل بود که وسایل تحقق جنبش انقلابی را در افغانستان مساعد ساخت وبار دیگر این ببرک کارمل بود که جنبش انقلابی را از ویرانگری های خاینانه ی حفیظ اله امین نجات داد وروز بروز کشور تحت رهبری ببرک کارمل راه پیشرفت خود را طی مینماید .هرچند کرکترستیک وشخصیت وی نمیتواند بسیار نمایان باشد اما سطح نفوذ وتاثیر گزاری او نهایت چشمگیر است . زمانیکه مردم میخواهند تا در راه حقوق وبیداری ملی شان مبارزه نمایند بطور اجتناب نا پذیر نام ببرک کارمل درین عرصه ظهور میکند .هر چند وی در رابطه ی زنده گی یعنی پنجاه عمر خویش قرار دارد اما روابط او با جهان سیاست طی سه ونیم دهه در افغانستان بسیار عمیق و آگاهی دهنده بوده است .همین ژورنالیست درجای دیگری مینویسد تواضع وفروتنی ببرک کارمل سیمای وی را بحیث مدل سیاسی درخشش داده است بسیاری چهره های سیاسی در افغانستان از وی بخیث عالی ترین آموزگار سیاسی یاد می نمایند واین نویسنده در جای دیگری از مقاله ی خود علاوه میکند که هرگاه درین جا قرار است تا از شخصیتی بنام موسس وبنیاد گذار وموسس یگانه ی حزب سیاسی در تاریخ افغانستان یاد شود وی ببرک کارمل است .
یکی دیگر از ژورنالیستان بنام آقای عطاخیل علی الرغم مخالف بودنش در صفحه یی در آیینه ی تاریخ در بخشی از مقاله ی خود تحت عنوان سیمای ببرک کارمل چنین مینویسد
« زنده یاد ببرک کارمل روز گاری یکی از پیشگامان نهضت چپ در افغانستان واز رهبران مطرح در سیاستهای ملی و بین المللی بشمار میرفت .مرگ کارمل نتوانست نام ویاد او را از صفحه روز گار بکلی محوه بسازد .بلکه بر عکس هر روزیکه میگذرد ضرورت سخت پیرامون ابعاد شخصیتی وی بیشتر احساس میگردد ودر جای دیگری مینویسد با وجودیکه چندین سال از مرگ ببرک کارمل میگذرد هنوز هم آموزه ها ی ببرک کارمل برای برخی الهام بخش است .
محترم عطاخیل در رابطه به خاستگاه فکری ببرک کارمل چنین مینگارد
تعدادی معتقد اند که ببرک کارمل از دست پرورده های نسل اول جنبش چپ در افغانستان چون داکتر عبدالرحمن محمودی عبدالرحیم محمودی میر غلام محمد غبار
مورخ مشهور مشروطه خواه کشور بود .
بخش ششم
طوریکه گفته آمدیم مطالعه ی شخصیت گرامی زنده یاد ببرک کارمل در ابعاد مختلف را میتوان در آثار نویسنده گان شهیر کشور و تحلیلگران سیاسی ملی وبین المللی در عرصه های علوم وفرهنگ رسانش یافته ودر کانون های اکادمیک مورد مطالعه قرار دارد که اندیشه ها وآموزه هایش در آثار علمی دانشمندان اکادمیک جهان بازتاب گسترده ی یافته است .
از جمله ی هزاران نشریه ورسانه یکی از آن نشریه ی کار ارگان نشراتی سازمان فداییان خلق اکثریت است که در رابطه به شخصیت گرامی زنده یاد ببرک کارمل چنین نگاشته است « ببرک کارمل چندین دهه در صحنه ی مبارزات سیاسی افغانستان حضور داشت ودر سی سال گذشته یکی از مطرح ترین ونقش آور ترین چهره های سیاسی کشورش بود .
شخصیت زنده یاد ببرک کارمل یک شخصیت استثنایی وملهم از عشق بوطن ودارای نبوغ عالی وخلاقیت بزرگ بود .
در داخل کشور محترم نظام الدین تهذیب در رابطه به شخصیت گرامی زنده یاد ببرک کارمل از یاد داشتها وبرداشتها وچشم دیدهای خود چنین مینویسد « ببرک کارمل شخصیتی بود که برای اولین بار مظاهرات را در پوهنتون کابل براه انداخت وهمیشه در مظاهرات وتجمع روشنفکران وزحمتکشان سخنرانی میکرد .
در جایی از سخنان دیگو کور دویس سر منشی ملل متحد راجع به شخصیت زنده یاد ببرک کارمل آمده است که «پیشبینی های ببرک کارمل واقعاً بعد از خروج روسها به واقعیت پیوست .
در یکی از رسانه های بیرونی کشور از قول حامد علمی خبر نگار رادیو بی بی سی که با زنده یاد ببرک کارمل در تابستان ۱۹۹۲ در حیرتان صحبت کرده است اورا یتیم جنگ سرد خواند وبنا بگفته ی این خبر نگار زنده یاد ببرک کارمل خود را قربانی جنگ سر د گفت واز زبان زنده یاد ببرک کارمل چنین مینگارد « من درین منطقه ی دور افتاده صرف بخاطر آن زنده گی میکنم که میخواهم در افغانستان باشم ودر افغانستان بمیرم افغانستان وطن محبوب همه ی ما است شرایطی که امروز در وطن آمده آمدنی بود صرف ما قربانی جنگ سرد شدیم من از شرایط کنونی کشور سخت متاثر هستم وروز هایی برای وطنم گریه میکنم .
ویکی دیگر از دانشمندان قلم بدست آقای عتیق اله مولوی زاده در بخشهای مختلفی شخصیت گرامی زنده یاد ببرک کارمل را به رسانش گرفته است که در بخشی آز یکی مقالاتش چنین نگاشته است
« ببرک کارمل تنها راسگو ترین وبی ریا ترین ریس جمهور در تاریخ افغانستان بوده
است او هیچگاه دروغ نگفت وزیا نکرد او در ایمانش صادق وراست بود . او هیچگاه از خدا ،از قرآن وپیغمبرش به عنوان وسیله برای فریب مردم استفاده نکرد .
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
یاد آن خاطره ها ی جاوید
یاد آن تابش گرم خورشید
یاد آن فصل جد ید تاریخ
یاد رخشنده گی ماه ومریخ
یاد فرزانه ترین مرد جهان
یاد پیشوای ترقی خواهان
یاد ان صبح طلوع سحری
سیزده شانزده خورشیدی
به د یار کمری ی کابل
شد فروغش به دمیدن نایل
از اول پر تپش وتابش بود
فوق همدورهمعصرش بود
در جوانی وزمان تحصیل
گشت زندانی اهداف جزیل
برضد ظلم وستمگاران بود
پیشتازصف داد خواهان بود
در میان همه روشنفکران
بود پیشوای عزیز ا یشان
پس ازآن خلق شریف کابل
روی آورده به ببرک کارمل
تاکه چند دوره وکالت کردند
از حق خلق حراست کردند
کارمل شخصیت دانا بود
رهبر عالی وبی همتا بود
پیشوای همه آزاده دلان
بد فاع از خلق افغانستان
حز ب د خ ا تا سیس نمود
عدل آزاده گی اهدا فش بود
با شجا عت نهرا سید زبند
پرچم خلق بر افراشت بلند
حزب اوهمچوطلوع خوشید
با اساسات نوین داشت نوید
حزب همسنگر پاکیزه ترین
او لین مکتب انسان نوین
ملهم از آموزه های رهبر
پر زاندیشه و اهداف و نظر
تا که از پیچ وخم ثورگذشت
از سرآپرده ی مانورگذشت
در فضا یکه پراز چالشها
عصر پیچیده ترین مشکلها
همجازآتش کین سوخته بود
فرق آسمان زمین کوفته بود
آنز مان رهبر صدیق وطن
آمد ا و همچو بهار روشن
خلق راجمله درآغوش کشید
زنده گی تازه بمردم بخشید
دولت اش راهمگانی ساخت
همچوالگوی جهانی ساخت
ازبک هزاره بلوچ پشه یی
همه آمد به مقام عالی
وحدت ملی بنا شد عملاً
اولین بار بتاریخ وطن
خدمت خلق مجانی گردید
دولت آب زنده گانی گردید
رهبری با همه نیرو وتوان
همه در خدمت هم میهنان
در دفاع وطن ازپیروجوان
بود همسنگر پر چمد اران
رهبری بهر رفاه همه گان
ساخت برنامه فرهنگ زبان
خانه ونان و لباس و درمان
جمع تحصیل بشد را یگان
یکی ازدستاوردهای کلان
تا مین حق آزادی زنان
دوستی با همه خلقهای جهان
گسترش یافت آن عصرزمان
کارمل رهبر بی همتا بود
همعصر گاندی وماندیلا بود
عصر ناصر عرفات کاسترو
عصر هوشیمن و لوممبا بود
او به هیچ یکی ستمگارجهان
سر تعظیم نکر دست پایان
پاک وصدیق و طنپرور بود
به همه خلق وطن رهبر بود
بانگ سرمایه خزانه نداشت
شخص اول وطن خانه نداشت
او پراز دانش انسانی بود
او ابر مرد جها نی بود
گنج او دانش واهدا فش بود
موقفش شخصیت پاکش بود
خانه اش قلب وطنخواهانبود
رتبه اش فخرزحمتکشان بود
مانده میراث از و پاکترین
مکتب ی عالی وانسان نوین
پر چم رزم عدالت خواهی
وحدت وهمد لی و همیاری
خا طرا تش به قلوب همگان
با د جاوید به ادوار جهان
شا د باشد روا نش شادان
جاودان باد ا نامش بجهان
عبدالوکیل کوچی
