.jpg)
نبی «عظیمی»
واژه ملی وارتش :
پس از کنفرانس بن که واژهء ” ملی ” به مثابه پسوندی به کلمهء اردو چسپانیده شد، درست ازهمان لحظه بنیاد این اردو زیر شعاع جناح بندی های سیاسی قرار گرفته وتهداب ساختار ارتش به اساس مشارکت اقوام درآن گذاشته شد. ازدیگاه آگاهان عرصه سیاسی ، دراین نشست حضور اقوام در تشکیل اردوی ملی هم از نظر کمی وهم از نظر کیفی درجه بندی گردید وتعداد وجایگاه معین برای اقوام مشخص شد.به اساس همن توافق طرح درصدی اشتراک اقوام زمینه را برای سیاسی شدن ارتش مساعد ساخت. با توافق روی چنین طرحی کادرهای ارتش براساس سهمیه قومی برگزیده شدند. پس ازآن شمار زیادی از اعضای احزاب وتنظیم های سیاسی – جهادی بنابر مصلحت ها با فرمان رییس جمهور درارتش تقرر یافتند. مثلاً در رده های رهبری ارتش اگرسرپرست وزارت دفاع را به طور نمونه درنظر بگیریم که اگرچه یک شخصیت دانشمندی است ودرجه علمی دارد؛ اما صلاحیتش درعرصه نظامی به آن حدی نمی تواند باشد که درراس ارتش قرار بگیرد. این مسأله را نیز نباید فراموش کرد که شاید گزینش پسوند ملی برای اردوبه خاطری صورت گرفته باشد تا اردوی جمهوری اسلامی افغانستان از قوت های مسلح تنظیم های هفت گانه وهشت گانه جهادی تفریق شده بتواند. یا هم به سببی که اردوی امروزافغانستان اردوی حزبی دوران حاکمیت حزب دیموکراتیک خلق افغانستان نیست. ملی است وبه مردم تعلق دارد.
بنابراین از آن جایی که ارتش ها به درجه اول حافظ منافع مردم کشور واستقلال وآزادی وتمامیت ارضی یا حغرافیای سیاسی سرزمین شان هستند، پس در تشکیل وساختار آن ها نیزمطابق قانون اساسی کشور، اشتراک تمام اقوام وملیت های ساکن چه در رده های بالایی وچه در صفوف سربازان ضروری است. به یاد بیاوریم اردوی دوران شاهی را که بخش بزرگی از مردم مناطق جنوب و جنوب شرق کشور خدمت دوره مکلفیت را انجام نمی دادند و درعوض در رده های بالایی به حیث جنرالان و افسران وقوماندانان برجسته بر گزیده می شدند. این نا برابری سال ها دوام داشت و این ملیت های دیگر بودند که صفوف سربازان اردو را تکمیل می کردند واین به گفته شاد روان طاهر بدخشی یک ستم بود. یک ستم تمام عیار ملی.
اما حالا وضع به لون دیگری است. حالا بنیاد ارتش زیر شعاع جناح بندی های سیاسی قرار گرفته است نه برمبنی مشارکت مساوی اقوام . توظیف شدن افسران بلند رتبه در راس ارتش بنا بر فرمان رییس جمهور ویا براساس شناخت و واسطه ووسیله با شخص وزیر صورت می گیرد نی بر اساس لیاقت واهلیت وشایسته گی و مهارت وتجربه مسلکی. هفته نامه اکونومیست در این پسین ماه ها نوشت که هرچند ارتش افغانستان می کوشد با این پدیدهء ” تفاوت های قومی ” مبارزه کند و کوشش می شود تا قوماندانان کندک ها و تولی ها وافسران آن از قوم های مختلف انتخاب شوند، باز هم دیده می شود که مدت زیاد و حوصله فراوان به کار است تا این مشکل به صورت بنیادین حل گردد. به عقیده این هفته نامه هنوز هم درصدپشتون ها و تاجکان در رده های فرماندهی نسبت به جمعیت آن ها بیش از سایر اقوام است. درحالی که حضور هزاره ها وسایر اقلیت های کوچک در این رده ها نسبت به جمعیت آن ها کمتر است.
اما این دردی را که هفته نامه اکونومیست ازآن سخن می گوید، درد و چالش تازه یی نیست. این زخم کهنه یی است که با تقرر وبرکنار شدن وزیر های دفاع دهن باز می کند و همبسته گی و وحدت نیروهای ارتش را به چالش می کشاند. فسادی که مولود جامعه است و نه تنها در وزارت دفاع وجود دارد ؛ بل تمام ارگان های دولتی را فراگرفته وروز تا روز درلجنزار قومگرایی غرق می سازد.
از سوی دیگر هنگامی که افغانستان فاصله زیادی تا ایجاد یک هویت ملی دارد، چگونه می توان از ملی بودن ارتش سخن گفت. ازسوی دیگر با وجود ده ها ملیارد دالری که امریکاییان برای ایجاد یک ارتش متوازن از نظر قومی و حرفه یی و غیر سیاسی هزینه کرده اند، هنوز نمی توان نشانه هایی از ایجاد ساختار مناسب ومتوازن قومی را در ارتش افغانستان به وضاحت مشاهده کرد. همچنان از دیدگاه من تا هنگامی که مسأله جذب سربازان به اردو از طریق جلب واحضارعنعنوی (مکلفیت عسکری) با اشتراک تمام اقوامی که درسرزمینی به نام افغانستان زنده گی می کنند، صورت نگیرد و تا زمانی که کادر های اردو به اساس شایسته گی و داشتن مهارت های مسلکی و تجارب سوزان نظامی تعیین وتقرر نیابند، نمی توان ازاردویی سخن گفت که واژهء ملی را یدک بکشد.
به هرحال آرزوی من به حیث یکی از افسران پیشین ارتش این است که با این هزینه های بزرگی که برای ایجاد یک ارتش توانمند از سوی دنیای سود وسرمایه صورت گرفته و صورت خواهد گرفت، بهتر است دولتمردان ما در راس شورای امنیت دولت اسلامی افغانستان دست های مداخله گر رهبران قومی را درمورد تعیین ، تقررو ترفیع افسران ارتش کوتاه ساخته و زمینه را برای متوازن ساختن این پدیده در اردوی افغانستان مساعد سازند. ضرورت کنترول دیموکراتیک و قانونمند شدن هرچه بیشتر ساختار های تشکیلاتی وکادری ارتش باعث خواهد شد تا نیرو های امنیتی ودفاعی افغانستان با توانایی های رزمی ومسلکی مجهز شوند و توان دفاع مستقلانه را درنبود نیروهای خارجی به دست آورند./