در بارۀ مولانا و مثنوی معنوی نوشته اند:
«جلال‌الدين محمد بلخی بتاریخ ۱۵میزان ۵۸۶ شمسی / ۳۰ سپتمبر 1207 میلادی در بلخ زاده و بتاریخ 4 جدی 652 شمسی/ 17 دسمبر 1273 میلادی در قونیه در گذشته است.
پدرش مولانا محمد بن حسین خطیبی معروف‌به بهاءالدین، همزمان با هجوم چنگیزیان از بلخ کوچید و رهسپار شام شد و سرانجام در قونیه مقیم گردید.
«مثنوى معنوى، اثر جامع است در عرفان و تصوف و مجموعه ای از فرهنگ مردم که از 26000 بيت و شش دفتر تشكيل شده و يكى از برترين كتاب‌هاى ادبيات عرفانى است. در مثنوی معنوی فلسفه و نگرش اجتماعی مولانا بازتاب یافته و بیانگر باور او به تغیر، تکامل، تضاد و حرکت است و در قطعاتی بیشمار این اندیشه ها را پرورش داده است.
اين كتاب در قالب شعرى مثنوى سروده شده است. اگر چه قبل از مولوى، شاعران ديگری از جمله نورالدين عبدالرحمن جامى، سنائى و عطار نیز در همین قالب اشعاری سروده اند؛ ولى مثنوى مولوى از سطح ادبى بالاتر برخوردار و آنچه مثنوى معنوی مولانا را از ساير مثنوى‌ها جدا مى‌كند. روانى آن در عين خلاقيت و نوآورى ادبى و معنى دقيق الفاظ و تعبيرات جديد آن است. انتقال معنى از مطلبى به مطلبى و از حكايتى به مضمونى ديگر و در عين حال پيوستگى و ناگسسته بودن مطالب از بديعيات است.
در اين كتاب 424 داستان پى در پى به شيوه تمثيل داستان بیان شده است. اين كتاب به درخواست شاگرد مولوى، حسام‌الدين حسن چلبى، در سال‌هاى 662 تا 6۷۲ق نوشته شده است.
مثنوی از روزگاری یعنی هفت سده به این سو مورد نظر و توجه مردم ما بوده وبا روان آن ها پیوند خورده است. مثنوی خوانی یکی از سنت های همیشه ارجمند مردم ما بوده است.»
*****************